Mengen’deki Baba Hızır Camii Haziresi

Osmanlı’dan günümüze uzanan camilerin hazireleri aslında tam bir tarih hazinesidir. Ben bunlara biraz nükteli olarak “Hazire değil bunlar, hazine!” diyorum. Hangi açıdan? Elbette yerel tarih ve kültür açısından.

Mengen’in Baba Hızır Köyü’nde yer alan caminin haziresi de böyle. Fakat Osmanlı döneminde yapılan mezar taşlarının yazıları büyük ölçüde zarar görmüş. Yazılar silinmiş ve taşlar da tahrip olmuş. Buradan bir şey çıkarabilmek güç olsa da en azından bu yazı vesilesiyle buraya dikkat çekmek istiyorum.

Caminin hemen girişinde Baba Hızır Camii’nin bir zamanlar kaybolan kitabesinin bir görseli konmuş. Burada şöyle yazıyor: “Bu binanın yapımına Ramazan ayının on ikisinde besmeleyle başlandı. Mimar Lütfi Ağa’nın yardımı ve desteği ile cami bitirildi. Ömrüne rahmet ola. Y. Tarihi 1181.” Bu Hicrî tarih Milâdî olarak 1767 yılını vermektedir. Bu da caminin on sekizinci yüzyılın ortalarından sonra başlandığını göstermektedir.

Bu, tarih caminin yapım kitabesidir. Nakledildiğine göre bu kitabe 1950’li yıllarda kaybolmuş. Orijinal kitabe aslında caminin tarihiyle ilgili çok önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Fakat ne yazık ki bugün elimizde değildir.

Caminin hemen önünde bir sütun başı bulunmaktadır. Kısmen tahrip olan bu sütun başı, bölgenin daha önceki yerleşimlerine işaret ediyor olabilir.

Yine burada hacı İbrahim Paşa’ya ait bir mezar kitabesi yer almaktadır. Hicrî olarak 1207 (M. 1792) senesini veren kitabeyi, özellikle kenar kısımları zarar gördüğü için tam olarak okumak mümkün değildir. Ancak bu mezarın Hacı İbrahim Paşa’ya ait olduğu anlaşılmaktadır. Hacı İbrahim Paşa kimdir, neden burada metfundur, bunların araştırılıp incelenmesi gerekmektedir. Yine burada birinde “paşa oğlu” ibaresi okunabilen yazıları silinmiş başka mezar kitabeleri de bulunmaktadır.

Baba Hızır Camii’nin girişinde hemen sağ tarafta Osmanlıca kitabeli iki mezar daha vardır. Bunlardan birisinin yazıları neredeyse tamamen silinmiştir. Herhangi bir bilgi kırıntısı çıkarabilmek mümkün değildir. Yazıları nispeten okunabilen diğer mezar taşından da bir şey öğrenebilmek mümkün olmamıştır. Bu taşın en alt kısmı betonla kaplanmıştır.

Baba Hızır Camii’nde bunun yanında nispeten yakın dönemlere ait mezarlar da vardır. Aslında bölgenin tarihine ışık tutabilecek bu hazirenin incelenmesi, eski mezarların kime ait olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Ayrıca caminin avlusunda bir türbede yatan Şıh Veli’nin de kimliği açıklığa kavuşturulmalıdır. Eğer bu yapılırsa Mengen tarihine ışık tutan bu cami haziresinin yok olmaktan kurtulma şansı vardır.

Yasin ŞEN

Dörtdivan Çok Programlı Anadolu Lisesi

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni