Dolar 32,3645
Euro 34,9526
Altın 2.325,33
BİST 9.079,97
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Afyon 23°C
Parçalı Bulutlu
Afyon
23°C
Parçalı Bulutlu
Cts 24°C
Paz 24°C
Pts 24°C
Sal 20°C

Yasin Şen: Bilmeceler ve Tekerlemeler

Yasin Şen: Bilmeceler ve Tekerlemeler

Kurumsal Web Tasarım

Tekerlemeler üslup bakımından bilmecelere oldukça yakındır. Birbirini çağrıştıran kelimeler yığını içerisinden tarif edilen şeyi bulmak herhalde çok iyi bir dikkat ve keskin bir zekâyı lüzumlu kılmaktadır. Çünkü tekerlemeli bilmecelerde çok az ipucu vardır. Cevabı kurbağa olan şu bilmece örneği bu türden bir özellik sergilemektedir:

Mesel mesel mali keser

Öcük alıverdim

Çıldır çıldır yüzüme bakar

Bilmecenin bazılarında tekerlemenin imkânlarından faydalanarak cevabı hazırlama yoluna gidilmiştir. Cevabı “öküz arabası” olan şu bilmecede tekerlemenin imkânlarından yararlanıldığını görülür: “Gıcırlının bıcırlısı / Bıcırlının gıcırlısı / Yarısı canlı / Yarısı cansız / Yarısı yenir / Yarısı yenmez / Üç başlı / Altı gözlü / On ayaklı.” Cevabı arı olan şu bilmece de tekerlemelere yakınlığı ile dikkat çekmektedir:

Lebicik lebäbicik,

Dört duvarın üstü açık;

Üstünde bir serçecik,

Ağzında’ bir çiçecik,

– Ne çiçeği? – Nar çiçegi,

Nariç çiçeği, turunç çiçeği,

Cevri cevähir tarlasında

Pirinç çiçeği.[1]

Tekerlemelerle bilmecelerin bu üslup ortaklığı çok dikkat çeken bir özelliktir. Aşağıda cevabı “gül, bülbül” olan bilmece de tekerlemelerin akıcı üslubunda yararlanmış gibidir: “Dedi dilbiler, dedi lebbey(k), dedi cik cik, dedi cik cik, dedim nice, dedi gece, dökmüş saçın, açmış başın, iki kaşın üzerinde, beni mecnun eylesin?”[2]

Bu örnekler de gösteriyor ki, bilmeceler tekerlemelerle çok yakından ilgili bir türdür. Bazı bilmeceleri bu yüzden tekerlemelerden ayırt etmek pek de mümkün değildir. Burada türün sadece bilmece olduğunu düşündüğümüzde bir ayrıma gidebiliyoruz.

[1] Şükrü Elçin, Türk Bilmeceleri, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara 1989, s.48.

[2] Naki Tezel, Türk Halk Bilmeceleri, MEB Yay., 2. Baskı, Ankara 2000, s. 71.

Yasin Şen – Afyon Haberleri
YAZARIN EKLEMİŞ OLDUĞU YAZILAR
22 Kasım 2021 18:04
2 Ocak 2022 01:20
24 Eylül 2021 20:20
24 Ekim 2021 01:32
27 Kasım 2021 01:06
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.