Maske takmayanlara verilen idari para cezalarına itiraz edilebilir mi?

Maske takmayanlara verilen idari para cezalarına itiraz edilebilir mi? İçişleri Bakanlığı tarafından yurt genelinde geçerli maske takma zorunluluğuna uymayan kişilere idari para cezası uygulanmaktadır. Peki maske takmayanlar hakkında verilen idari para cezalarına itiraz edilebilir mi? işte Av. Başak Karataş’ın konuya ilişkin açıklamaları…

Koronavirüs nedeniyle getirilen kısıtlamalar ve yükümlülüklere aykırılık dolayısı ile idari para cezası uygulanmaktadır. İdari para cezaları kanunlarda yer verilen kabahatlerle ilgili olarak idari merciler tarafından uygulanan cezalardır. İdari para cezaları kişinin adli sicil (sabıka) kaydına işlenmemektedir.

İçişleri Bakanlığı tarafından 81 il valiliğine 18.06.2020 tarihinde gönderilen talimatla önce 22 Haziran 2020 tarihine kadar maske takma zorunluluğuna uymayanların uyarılıp bilgilendirilmesi istenmiş bu tarihten sonra bu kurala uymayanlara ise ülke genelinde uygulama birliği olacak şekilde Umumî Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesi uyarınca 900 TL idari para cezası kesilmeye başlanmıştır. İdare tarafından uygulanan para cezaları her ne kadar Umumî Hıfzıssıhha Kanunu 282. maddesine dayandırılsa da bu düzenleme bir suç tanımı içermemektedir. Hatta kanunun diğer maddelerinde salgın/ hastalık durumunda alınması gereken tedbir ve yapılabilecek idari işlemlere yönelik ayrıntılı düzenlemeler bulunmasına rağmen maske takma zorunluluğu veya sosyal mesafe kuralını düzenleyen bir madde mevcut değildir.

1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanunu 294. maddesinin 2. fıkrasında bu kanunda yazılı olan idari para cezasının mahalli mülki amiri tarafından verileceği belirtilmiştir. Mülki amirler ilçelerde kaymakamlık, illerde ise valiliklerdir. Dolayısıyla bu kanuna dayalı idari para cezası ancak kaymakamlık veya valiliklerce uygulanabilir.

Polisin doğrudan idari para cezası uygulama yetkisi bulunmamaktadır. Valilerin 1593 sayılı kanunun 28. maddesiyle kendilerine verilen icra görevini yerine getirmek ve bulaşıcı ve salgın hastalıkla mücadele etmek amacıyla İl Umumî Hıfzıssıhha meclisleri tarafından alınan tedbirleri ve bu tedbirlere uyulmaması halinde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 32. maddesinin uygulanacağını gerek ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekse il genelinde yaşayan halka usulüne uygun şekilde ilan edilmesi duyurulması gerekmektedir.

Kolluk görevlileri tarafından idari para cezası yazılması durumunda ise söz konusu cezaya itiraz edilmesi gerekmektedir. İdari para cezası uygulanan kişiler karar tutanağının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Mahkemesi’ne itiraz edebilir veya bu süre içerisinde cezanın dörtte üçünü ödeyebilirler. Kısaca kanun yoluna başvurmadan önce idari para cezası 4’te 1 oranında indirimli olarak ödenebilmektedir. Özetle uygun bir şekilde maske takma zorunluluğuna uymayanlara veya maske takmayanlara düzenlenen 900 TL idari para cezası peşin ödeme indiriminden faydalanarak 675 TL olarak ödenebilmektedir. 15 günlük dava açma süresi geçtikten sonra yapılan ceza ödemelerinde indirim uygulanmamaktadır.

Taksitli ödeme imkanından faydalanmak için başvuru şartı bulunmaktadır. Kanuni ödeme süresi içinde taksitlendirme talebi yaptırım kararı veren idareye yapılmalı idari para cezası karar tutanağının tebliğinden itibaren bir aylık kanuni ödeme süresi içerisinde idari yaptırım kararı veren idareye(kaymakamlık, valilik, belediyeler) taksitlendirme talebinde bulunabilir. Taksitlendirme talebi, ilgili idare tarafından kabul edilirse idari para cezasının ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla bir yıl içerisinde dört eşit taksit şeklinde ödenebilir. Bu kapsamda yapılan taksitlendirmelere teminat ve tecil faizi yani erteleme faizi aranılmamaktadır.

İdari yaptırım kararı kesinleştikten sonra taksitlendirme talebi vergi dairesine yapılmalıdır. İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yolunun son bulması neticesinde kesinleşen ve belirlenen süreler içerisinde ödenmeyen idari para cezaları takip ve tahsil edilmek üzere Vergi Dairesi müdürlüklerine gönderilmektedir. Vergi Dairesi’ne aktarılan idari para cezaları için yazılı olarak veya İnteraktif Vergi Dairesi aracılığıyla elektronik ortamda taksitlendirme başvurusu yapılabilir. Vergi Dairesi cezayı müracaat tarihinden 36 ayı aşmamak üzere yıllık yüzde on beş faiz oranı uygulanarak taksitlendirebilir.

PEKİ CEZA ÖDENMEZSE NE OLUR?

İdari para cezasının ödeme süresi karar tutanağının tebliğinden itibaren bir aydır. 6183 sayılı kanunun 51. maddesinde ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmez ifadesine yer verildiğinden süresinde ödenmeyen idari para cezalarına gecikme zammı işlememektedir. Ancak idari para cezasının ödenmemesi durumunda cezanın tahsili amacıyla borçlunun sahibi bulunduğu menkul malları ile gayrimenkullerine haciz uygulanabilir.

Aşağıdaki linke tıklayarak Av. Başak Karataş’ın konuya ilişkin açıklamalarını dinleyebilirsiniz.